FEBRUARY 15, 2024

Dişlerinizin Sessiz Çığlığı: Diş Gıcırdatması (Bruksizm ) Nedir ve Nasıl Başa Çıkılır?

Günümüzde pek çok insan, farkında olmasa bile bir sorunla karşı karşıya kalmaktadır: Diş gıcırdatması, diğer adıyla Bruksizm. Bu durum, genellikle uyku sırasında veya bazen uyanıkken dişlerin istemsizce sıkılması, birbirine sürtünmesi veya çenenin aniden kapanması şeklinde kendini gösterir. Bruksizm, hem çocukları hem de yetişkinleri etkileyebilen yaygın bir sorundur. Farkında olmayabileceğiniz bu alışkanlık, uzun vadede diş sağlığınız ve genel yaşam kaliteniz üzerinde önemli etkilere sahip olabilir.

Diş gıcırdatması sadece dişlerinize zarar vermekle kalmaz, aynı zamanda çene eklemi sorunlarına, baş ağrılarına ve genel rahatsızlığa da yol açabilir. Bu nedenle, bruksizmin ne olduğunu anlamak ve tedavi seçenekleri hakkında bilgi sahibi olmak büyük önem taşır. Ankara'daki kliniğimiz, yurt dışından gelen hastalarımıza en güncel ve etkili tedavi yöntemlerini sunarak sağlıklı bir gülüşe kavuşmalarına yardımcı olmayı hedeflemektedir.

Bruksizmin Olası Nedenleri: Bu Durum Neden Ortaya Çıkar?

• Diş gıcırdatmasının kesin nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, çeşitli faktörlerin bu duruma katkıda bulunabileceği düşünülmektedir. Bu nedenler kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve genellikle birden fazla faktörün etkileşimi sonucu ortaya çıkar. İşte bruksizmin olası nedenlerinden bazıları:

Uzun Süreli Diş Gıcırdatmasının Zararları: Dişleriniz ve Sağlığınız Nasıl Etkilenir?

• Tedavi edilmeyen uzun süreli diş gıcırdatması, ağız ve diş sağlığınızda ve genel sağlığınızda ciddi sorunlara yol açabilir. Bu zararlar zamanla artabilir ve yaşam kalitenizi olumsuz etkileyebilir. İşte bruksizmin uzun süreli zararlarından bazıları:

Bruksizm Nasıl Teşhis Edilir ve Tedavi Edilir?

Diş hekimleri düzenli diş muayeneleri sırasında olası bruksizm belirtilerini de kontrol edecektir. Diş hekimi eğer herhangi bir belirti ile karşılaşırsa sürecin ilerleyip ilerlemediğini görmek ve bireyin tedaviye ihtiyacı olup olmadığını belirlemek için sonraki birkaç ziyarette dişlerde ve ağzınızda değişiklik olup olmadığını araştırır. Teşhis sürecinde diş hekimi; dişlerde aşınma, çene kaslarında hassasiyet ve eklem rahatsızlıklarını tespit edebilir. Ayrıca, hastanın uyku partneri tarafından bildirilen diş gıcırdatma sesi de önemli bir belirtidir. Diş hekimi, bireyin genel diş sağlığı, kullandığı ilaçlar, günlük rutinleri ve uyku alışkanlıkları hakkında sorular sorarak diş sıkmanın nedenini belirlemeye çalışır. Durumun boyutunu değerlendirmek için çene kaslarında hassasiyet, kırık veya eksik dişler gibi belirgin diş anormallikleri ile dişlerde ve yanakların iç kısmında hasar izi aranır. Röntgen yardımıyla altta yatan çene kemiğinde hasar izi de aranabilir. Gerekli durumlarda uyku testi önerilebilir. Ağız açma-kapama sırasında çene ekleminden ses gelmesi de eklem problemi başladığına işaret edebilir.

Bruksizmin tedavisi, altta yatan nedenlere ve semptomların şiddetine bağlı olarak farklı yöntemleri içerebilir. Ankara'daki kliniğimizde, size özel bir tedavi planı oluşturarak bu sorunun üstesinden gelmenize yardımcı oluyoruz. İşte bruksizm tedavi seçeneklerinden bazıları:

• Gece Plağı (Oklüzal Splint/Ağızlık): Diş hekiminiz tarafından özel olarak hazırlanan şeffaf plaklar veya ağız koruyucuları, uyku sırasında alt ve üst dişler arasına yerleştirilerek dişlerin birbirine sürtünmesini engeller ve diş aşınmasını önler. Ayrıca çene kaslarını rahatlatır ve çene eklemine binen yükü azaltır. Gece plakları sert akrilik veya daha yumuşak malzemelerden yapılabilir. Bruksizm ağızlıkları, diş sıkma ve gıcırdatma sorununa karşı birçok fayda sağlar. Farklı bruksizm ağızlık türleri bulunmaktadır: sert ağızlıklar, yumuşak ağızlıklar ve çift katmanlı ağızlıklar. Gece plağı, bruksizm hastaları için geceleri dişleri hasardan başarıyla koruyabilir.
• Stres Yönetimi ve Terapi: Stresin diş gıcırdatmasının önemli bir tetikleyicisi olduğu bilindiğinden, stres azaltıcı adımlar atmak önemlidir. Stres yönetimi teknikleri (meditasyon, yoga, egzersiz, psikoterapi, danışmanlık gibi) faydalı olabilir. Doktor hastayı bir terapiste veya danışmana yönlendirebilir.
• Botoks Enjeksiyonları (Masseter Botoksu): Şiddetli bruksizm vakalarında, yanak alt kısmında bulunan çiğneme kasına (masseter kası) belirli noktalardan yapılan botulinum toksini (botoks) enjeksiyonları uygulanabilir. Masseter botoksu, diş sıkma ve gıcırdatma gibi sorunları azaltmak amacıyla uygulanan bir yöntemdir. Botoks, kaslardaki stresi ve aşırı çiğneme kuvvetini ortadan kaldırarak kasta rahatlama sağlar ve gece diş gıcırdatma, diş sıkma sorununu ortadan kaldırabilir. Ayrıca çene ağrısı, baş ağrısı gibi sağlık sorunlarını hafifletmek için de tercih edilen etkili bir yöntemdir. Uygulama kısa sürer ve etkisi ortalama 4-6 ay devam eder. Şikayeti devam eden hastalara tekrarlama dozları 6 ay sonra yapılabilir. Masseter botoksu, kare veya geniş görünen yüzleri inceltmek, çene bölgesindeki sert görünümü gidermek ve diş sıkma (bruksizm) isteyenler için etkili bir seçenektir. Küçük dozlarda botulinum toksini doğrudan masseter kasına enjekte edilerek kas, dişlerin istem dışı gıcırdatılmasını ve çenenin sıkılmasını durduracak kadar zayıflatılır. Bu, kasları önemli ölçüde rahatlatır ve dişlerin gıcırdatma nedeniyle aşınmasını ve yıpranmasını azaltır. Masseter botoksunun etkileri, maksimum etkisini 1 ayda gösterir ve sonuçları genellikle maximum 6 aya kadar sürebilir.
• Çene Egzersizleri ve Fizik Tedavi: Diş hekiminiz veya bir fizyoterapist tarafından önerilen çene egzersizleri, çene kaslarını gevşetmeye ve çene eklemi fonksiyonunu iyileştirmeye yardımcı olabilir. Çene problemi yaşayanlar için basit egzersizler mevcuttur. Fizyoterapistler özel egzersiz programları, stretching teknikleri ve postür eğitimi ile bruksizmin etkilerini hafifletebilirler.
• Diş Tedavileri: Diş kapanışındaki sorunlar diş gıcırdatmasına katkıda bulunuyorsa, ortodontik tedavi (diş teli, şeffaf plak) veya diğer diş düzenleme yöntemleri gerekebilir. Fonksiyonel olarak eksik dişlerin tamamlanması, yanlış veya bozuk kapanışların düzenlenmesi de tedavi seçenekleri arasındadır. Diş aşınması dişte hassasiyete veya düzgün çiğneme yetersizliğine yol açtığında diş hekiminin dişlerin çiğneme yüzeylerini yeniden şekillendirmesi veya hasarı onarmak için kuronlar kullanması gerekebilir.
• İlaç Tedavisi: Aşırı diş sıkan bireylerde hekim kontrolünde antidepresan ilaçlar ya da kas gevşetici reçete edilebilir. Ancak ilaç tek başına bir tedavi yöntemi değildir, mutlaka şeffaf plak ile beraber kullanılmalıdır. Doktor yatmadan önce kısa bir süre önce bir kas gevşetici almayı önerebilir. Bruksizme neden olabilecek stres veya diğer duygusal sorunlarla başa çıkmaya yardımcı olmak için kısa süreli antidepresan veya anti-anksiyete ilaçları kullanımını önerebilir.
• Biyolojik Geri Bildirim (Biofeedback): Alışkanlıklarını değiştirmekte zorlanan bireyler, çenedeki kas aktivitesini kontrol etmeyi öğretmek için izleme prosedürleri ve ekipmanı kullanan bir yöntem olan biyolojik geri bildirimden yararlanabilir. Çiğneme kas aktivitesini azaltmada etkili olduğu tespit edilmiş ancak tedaviden sonra etkisinin devam etmediği görülmüştür.
• Cerrahi Yaklaşım: Apareyler ve plaklar ile istenen ölçüde düzelme sağlanamayan hastalarda cerrahi yaklaşım gerekliliği değerlendirilir.

Diş Gıcırdatmasını Önlemek ve Hafifletmek İçin Neler Yapabilirsiniz?

Atılacak çeşitli bireysel bakım adımları bruksizmi önleyebilir veya durumu tedavi etmeye yardımcı olabilir. İşte size bazı öneriler: